De Wet DBA: schijnzelfstandigheid voorkomen? Zo pak je het aan!

Huur jij zzp’ers in of ben jij zzp’er en wil je schijnzelfstandigheid voorkomen? Zo pak je het aan!

Voor alle zelfstandigen en inhurende organisaties breekt een spannende tijd aan. Ook voor professionals die actief zijn als interim HR professional of interim salarisadministrateur. De Belastingdienst gaat vanaf 1 januari 2025 (strenger) handhaven door de controle op zelfstandigheid van ingehuurde zzp’ers te verscherpen. Dit kan voor opdrachtgevers leiden tot naheffingen van loonheffingen en premies, en mogelijk ook tot boetes. Mocht de Belastingdienst bij een eerste controle een aanwijzing geven en terugkomen zonder dat de situatie is verbeterd, dan bestaat het risico op een boete. Eventuele naheffingen kunnen met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2025 worden opgelegd.

Voor zelfstandigen is het essentieel om te beoordelen of ze ook na 2025 als zzp’er kunnen blijven werken. In deze blog, samen met de webinar “alles wat je als zzp’er moet weten van de wet DBA”, vind je een duidelijk overzicht en uitleg van de belangrijkste veranderingen en tips om goed voorbereid te zijn. Beter nog, we hebben een checklist ontworpen waarmee jij kunt bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid.

Nieuwe wetten

Naast de hervatting van de handhaving op schijnzelfstandigheid worden er diverse nieuwe wetten ingevoerd. Het kabinet zet in op minder flexibele contracten en meer zekerheid voor werknemers. Dit zal met name invloed hebben op functies in lagere loonschalen en operationele functies. Hieronder een overzicht van de belangrijkste nieuwe wetten.

Wet Meer zekerheid voor flexwerkers

Deze wet beperkt het gebruik van tijdelijke contracten. Nulurencontracten verdwijnen grotendeels, en organisaties moeten werknemers voortaan voor een minimaal aantal uren inroosteren. Ook worden de spelregels voor uitzendwerk aangescherpt, waarbij uitzendkrachten sneller in vaste dienst moeten worden genomen.

Uitgesteld: Wet Toelating Terbeschikkingstelling van Arbeidskrachten (TTA)

Deze wet, die in 2026 in werking treedt, introduceert een toelatingsstelsel voor bedrijven die arbeidskrachten ter beschikking stellen, zoals uitzendbureaus en detacheerders. Alleen gecertificeerde bureaus mogen arbeidskrachten leveren. Het is belangrijk dat organisaties nu al nagaan of hun uitzendbureaus gecertificeerd zijn.

Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR)

Deze wet biedt duidelijkheid over de omstandigheden waaronder een zelfstandige mag worden ingehuurd, met concrete criteria die wijzen op werknemerschap of zelfstandigheid. Het wetsvoorstel ligt politiek gevoelig en zal waarschijnlijk pas in 2026 van kracht worden.

Handhaving op schijnzelfstandigheid en inhuur zzp’ers

Vanaf 2025 gaat de Belastingdienst intensiever controleren op schijnzelfstandigheid. Speciaal daarvoor zijn er extra controleurs aangenomen. De focus ligt op het beoordelen of zzp’ers correct worden ingehuurd. Hierbij gelden de criteria zoals vastgelegd in het Deliveroo-arrest, waarin wordt gekeken naar de aard van de werkzaamheden, inbedding in de organisatie, en de mate van controle door de opdrachtgever. In totaal hebben ze 8 kaders ontworpen die in onderling verband moeten worden bezien. Deze 8 kaders zie je hieronder weergegeven. De feitelijke situatie weegt zwaarder dan wat op papier staat: “De werkelijkheid gaat boven de schijn”!

Heb jij zzp’ers in dienst of ben jij zzp’er en wil je schijnzelfstandigheid voorkomen? Zo pak je het aan!

Om jou te helpen om te beslissen of er wel of geen sprake is van schijnzelfstandigheid hebben we een checklist ontworpen. Vanzelfsprekend herken je hierin de bovenstaande 8 criteria en het model van de belastingdienst (Checklist-DBA).

Stappenplan beoordeling huidige inhuur

Voor opdrachtgevers is het belangrijk om hun zzp-inhuur tegen het licht te houden. Het volgende stappenplan kan daarbij helpen:

Stap 1: In kaart brengen

Inventariseer welke zzp’ers er binnen de organisatie werken, welke werkzaamheden zij verrichten, en hoelang hun opdracht duurt.

Stap 2: Beoordelen

Gebruik een stoplichtmodel om de zzp-inhuur te beoordelen:

• Groen: De opdracht kan evident door een zelfstandige worden uitgevoerd
• Rood: De opdracht is niet geschikt voor zzp-inhuur
• Grijs: De opdracht bevindt zich in een grijs gebied, hier is aanpassing nodig.

Stap 3. Aanpassen

Zorg ervoor dat ‘grijze’ opdrachten worden aangepast, zodat ze voldoen aan de criteria voor zelfstandigheid. Dit moet niet alleen op papier gebeuren, maar ook in de praktijk.

Alternatieven voor zelfstandig professionals

Mocht zzp-inhuur niet meer mogelijk zijn, zijn er alternatieven zoals detachering of een tijdelijk dienstverband. Een andere optie is het oprichten van een BV, hoewel dat geen garantie biedt tegen schijnzelfstandigheid. Een BV kan wel helpen om afstand te creëren ten opzichte van het risico op een arbeidsovereenkomst. Wat zijn de opties voor de toekomst van zzp’ers en hun opdrachtgevers?

Wat zijn de opties voor de toekomst van zzp’ers en hun opdrachtgevers?

Opdrachten via detacheringsbureaus

Opdrachten worden uitbesteed aan detacheringsbureaus, wat voor opdrachtgevers een veilige keuze is. Er is immers geen sprake meer van zzp, maar van een dienstverband.

Opdrachten als Statement of Work (SOW)

Opdrachtgevers kiezen voor professionele en veilige contracten op basis van een ‘Statement of Work’. Een gedegen omschrijving van wat de zzp’er exact gaat doen en wat wordt opgeleverd. De betaling kan hiervan afhankelijk zijn. Dit vergt meer ondernemerschap van zzp’ers en biedt nieuwe mogelijkheden voor bureaus, al brengt het ook extra risico’s met zich mee.

Werken via een midlance-constructie

In een midlance-constructie gaan zzp’ers formeel in loondienst, maar kunnen ze toch profiteren van de voordelen van ondernemerschap. Ze houden immers recht op een vast percentage van het door de opdrachtgever betaalde uurloon. Het biedt zekerheid voor opdrachtgevers, omdat er sprake is van een dienstverband, en zzp’ers leveren een klein deel van hun marge in, maar kunnen alsnog financieel voordelig ondernemen.

Werken binnen een coöperatie

Zzp’ers kunnen zich ook aansluiten bij een coöperatie, wat hen de kans biedt om meer als ondernemer te opereren. Dit is ook een veilige oplossing voor opdrachtgevers.

Niets doen en afwachten

Sommige zzp’ers, bureaus en opdrachtgevers kiezen ervoor om voorlopig niets te doen. Door een tekort aan handhaving en de kans dat regels in de toekomst weer worden herzien, nemen ze een gecalculeerd risico en blijven ze doorgaan zoals het nu is.

Terug naar loondienst

Voor sommige zzp’ers is de stap terug naar loondienst een aantrekkelijke optie. Zeker nu de arbeidsmarkt krap is, kunnen opdrachtgevers profiteren van deze verschuiving en talent uit de markt halen. Zzp’ers die voor deze optie kiezen krijgen meer zekerheid en lopen geen risico meer als ondernemer.

Bemiddeling via detacheerder, broker of uitzendbureau

Een andere veilige keuze is dat zzp’ers zich laten bemiddelen via detacheerders, brokers of uitzendbureaus. 

Ondersteuning door PHOCUS

PHOCUS ondersteunt zowel interim professionals als opdrachtgevers bij het voorkomen van schijnzelfstandigheid. We hebben ons verdiept in de materie en zorgen er middels verschillende stappen voor dat jij je als opdrachtgever geen zorgen hoeft te maken over schijnzelfstandigheid. En we zorgen ervoor dat jij je als interim professional zonder risico kunt laten inhuren door een opdrachtgever. Kunnen wij je helpen met advies? Heb je vragen of wil je eens sparren? Neem gerust contact met ons op. We staan klaar om je verder te helpen!

Als zzp’er kun je ons vragen:

• Te helpen met de checklist om te beoordelen of je huidige interim opdracht ook echt zzp-schap rechtvaardigt
• Te zoeken naar een oplossing via detachering, midlance of uitzenden
• Een andere interim opdracht te zoeken
• Hoe we ervoor zorgen dat onze overeenkomsten voldoen aan de criteria van de Wet DBA

Als opdrachtgever kun je ons vragen:

• Om te helpen met inventariseren hoe het met de inhuur van zzp’ersis gesteld is en hoe risicovol het is met de huidige kennis van zaken
• Individueel de werkende zzp’ers te beoordelen
• Te zoeken naar een passende oplossing als zzp dat niet is. Kunnen wij de medewerker in dienst nemen? Uitzenden? Neem je hem/haar zelf in dienst?
• Welke overeenkomsten wij hanteren voor zzp’ers die via ons bemiddeld worden
• Hoe we ervoor zorgen dat deze overeenkomsten voldoen aan de Wet DBA
• Hoe wij als opdrachtgever kunnen aantonen dat er geen gezagsverhouding is en dat de zzp’er zijn of haar werk zelfstandig uitvoert?
• Welke documentatie en bewijzen wij als opdrachtgever dienen te verzamelen om aan te tonen dat een zzp’er echt zelfstandig is? En welke documenten en bewijzen verzorgen jullie?