Wanneer is een werknemer ziek? Alles wat je moet weten over loondoorbetaling en arbeidsongeschiktheid

Als HR- of salarisprofessional krijg je vroeg of laat te maken met de vraag: wanneer is een werknemer eigenlijk ziek? Wat zegt de wet? Hoe zit het met loondoorbetaling? En welke rol speelt de bedrijfsarts? In deze blog geven we antwoord op deze en andere veelgestelde vragen.

Medisch ziek versus arbeidsongeschikt

Een werknemer kan zich ziekmelden, maar dat betekent niet automatisch dat hij arbeidsongeschikt is. In juridische zin is een werknemer pas ‘ziek’ als hij door ziekte, zwangerschap of bevalling niet in staat is om zijn eigen werkzaamheden uit te voeren (de zogenoemde bedongen arbeid).

Voorbeeld: een bouwvakker met rugklachten kan zijn fysieke werk niet meer doen. Als hij wel administratieve taken kan verrichten, maar dat niet onder zijn functie valt, dan is hij toch arbeidsongeschikt. Andersom geldt: iemand met bijvoorbeeld diabetes kan medisch gezien ziek zijn, maar prima in staat zijn om te werken. Dan is er géén sprake van arbeidsongeschiktheid. Er is pas sprake van arbeidsongeschiktheid als iemand door medische beperkingen zijn eigen werk niet meer kan uitvoeren. Bij iemand met diabetes die geen beperkingen ervaart in het dagelijks functioneren, is er medisch gezien geen reden waarom hij of zij het werk niet zou kunnen doen. Ziek zijn betekent dus niet automatisch dat iemand arbeidsongeschikt is, het gaat erom of de ziekte leidt tot beperkingen in het werk.

Wanneer heeft een werknemer recht op loondoorbetaling?

Loondoorbetaling bij ziekte houdt in dat een werkgever verplicht is om het loon van een zieke werknemer door te betalen, minimaal 70% van het loon voor de duur van maximaal twee jaar, en in sommige gevallen kan dit hoger zijn. Dit is wettelijk vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek en kan ook aanvullende afspraken bevatten in de cao of arbeidsovereenkomst. 

Volgens artikel 7:629 van het Burgerlijk Wetboek heeft een werknemer recht op loondoorbetaling bij ziekte, mits aan deze drie voorwaarden is voldaan:

• De werknemer is arbeidsongeschikt door ziekte, zwangerschap of bevalling.
• De werknemer kan hierdoor zijn eigen werk niet uitvoeren.
• De werkzaamheden zijn vastgelegd in de arbeidsovereenkomst (bedongen arbeid).
  

Let op: de oorzaak van de ziekte doet er voor de wet niet toe. Of de klachten nu werkgerelateerd zijn of uit de privésfeer komen, maakt voor het recht op loondoorbetaling weinig verschil. Wel geldt: als de werknemer niet arbeidsongeschikt is, dan is er geen recht op loon.

Mag de werkgever bepalen of iemand ziek is?

Nee. De werkgever heeft géén bevoegdheid om te oordelen of een werknemer wel of niet ziek is. Alleen de bedrijfsarts of arbodienst mag vaststellen of er sprake is van arbeidsongeschiktheid. Twijfelt de werkgever aan een ziekmelding? Dan kan hij een (spoed)controle aanvragen bij de bedrijfsarts.

Rol van HR en salarisadministratie

Voor HR- en payroll professionals betekent dit:

• Ziekte moet tijdig en correct worden verwerkt in de salarisadministratie.
• Communicatie richting werknemer en leidinggevende moet helder zijn.
• Wees alert op langdurig ziekteverzuim (> 104 weken) in verband met einde loondoorbetalingsplicht.
• Zorg voor samenwerking met een gecertificeerde arbodienst of bedrijfsarts.

Meer van dit soort artikelen? Neem een kijkje in ons magazine dat vol staat met interessante artikelen gerelateerd aan HR en salarisadministratie! Bekijk het magazine hier: https://phocus.nl/actualiteiten-special-2-2025/